کدام پرنده‌ها سرنوشت جنگ تحمیلی را تغییر دادند؟ + تصاویر

یک روز به بازگشایی مدارس و مراکز آموزشی کشور در مهر ماه ۵۹ مانده بود که به ناگاه صدای انفجار‌های مهیب در چندین نقطه مهم مانند فرودگاه‌های ۱۹ شهر کشور به گوش رسید.

صدام با این خیال ابتدا به فرودگاه‌های ایران حمله کرد که همانند جنگ شش روزه اعراب و اسرائیل، هواپیما‌های ایران را به طور کامل نابود کند تا ایران عملا نتواند از توان هوایی خود استفاده کند. مردم که همگی از صداهای انفجار وحشت کرده بودند به خیابان‌ها ریختند و با تعجب از یکدیگر درباره این صدا‌ها سوال می‌کردند، اما هیچ کدام از آن اطلاعی نداشتند.

آغاز تهاجم سراسری عراق به یک هزار و ۲۰۰ کیلومتر از مرز‌های ایران

بعد‌ها مشخص شد که عراق عملیاتی با نام «یوم الرعد» را با هدف حمله به ایران از طریق تهاجم سراسری به یک هزار و ۲۰۰ کیلومتر از مرز‌های مشترک خود با ایران را آغاز کرده بود. این تهاجم سراسری به شکلی انجام شد که برای جمهوری اسلامی ایران قابل باور نبود، البته مطلبی که ذکر شد به این معنا نیست که ایران برای تهاجم احتمالی عراق آماده نبود. چون پیش از پیروزی انقلاب طرح های مقابله با حملات احتمالی عراق طراحی و آماده اجرا شده بود.

 

با پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن ماه ۵۷، اواخر همان سال و اوایل سال ۵۸ سران ارتش که فاسد و وابسته به آمریکا و رژیم صهیونیستی بودند محاکمه و اعدام شدند. به گفته ناخدا یکم هوشنگ صمدی فرمانده گردان تکاوران دریایی خرمشهر در دوران دفاع مقدس، در ابتدای پیروزی انقلاب چیزی در حدود ۱۳ هزار افسر ارشد ارتش تصفیه و بازنشسته شده بودند. این قبیل کار‌ها و همچنین ناآرامی‌هایی که ضد انقلاب در کشور ایجاد کرده بود سبب شد تا صدام با مناسب دیدن اوضاع به خود جرات دهد تا به ایران حمله کند.

کشورمان که با خرید‌های پیش از انقلاب، قدرتمندترین کشور منطقه بود؛ از سوی آمریکایی‌ها لقب ژاندارم خلیج فارس را بر سینه خود داشت و به همین دلیل هم به انواع سلاح‌های مدرن آن زمان تجهیز شده بود تا در صورت وقوع ناآرامی در منطقه خاورمیانه و غرب آسیا این ناآرامی‌ها را آرام کند.

صدام هم به عنوان یک فرد ماجراجو و طمع کار با فریب از سوی برخی کشور‌ها مانند اتحاد جماهیر شوروی و برخی کشور‌های غربی، به تجهیزات خوب و مدرنی همچون موشک‌های اسکاد - سی و آخرین نفربر‌ها و تانک‌ها و همچنین هواپیما‌ها و بالگرد‌های تهاجمی مجهز شده بود.

تجهیزات به روز و کارآمد، نقطه قوت ایران در دفاع مقدس

ایران با تجهیزات به روز و کارآمد خود به قدری قدرتمند بود که در صورت وقوع هرگونه تجاوز احتمالی آمادگی داشت تا متجاوز را نابود و او را از صفحه روزگار محو کند. برخی از توطئه گران مانند گروهک‌های ضد انقلاب و برخی از مقامات خودفروخته دولتی با خوش خدمتی به دشمنان، ضرر‌های جبران ناپذیری به ایران زدند. یکی از این موارد تصمیمات دریادار مدنی وزیر دفاع دولت موقت بود که با توطئه‌های گوناگون مانند کاهش مدت زمان خدمت سربازی به نصف یعنی یک سال، منتقل کردن نیرو‌های متخصص به قسمت‌های بی ربط و کاهش تعداد اعضای ارتش به نصف هدفی جز نابودی ایران نداشت.

هنگامی که عراق به ایران حمله کرد، آماده‌ترین و مجهزترین نیروی نظامی کشورمان نیروی هوایی ارتش بود که با دارابودن هواپیما‌های مجهز بلافاصله پس از تهاجم به ایران با اجرای عملیات کمان ۹۹ یا عملیات ۱۴۰ فروندی و بمباران مناطق استراتژیک عراق درس خوبی به صدام داد. خبرنگار بی بی سی در این باره می‌گوید که گویی هواپیما‌های ایران در این عملیات در آسمان عراق رژه برگزار کردند.

هوانیروز ارتش هم که به عنوان یکان هواپیمایی نیروی زمینی ارتش مسئولیت حفاظت و پشتیبانی یکان‌های زمینی را بر عهده داشت عملیات‌های موثری را انجام داد. یکی از این عملیات‌ها، جلوگیری از اشغال شهر سرپل ذهاب بود که شهید شیرودی با سه فروند بالگرد کبرای هوانیروز مانع از سقوط این شهر شد.

به دلیل اینکه هواگرد‌ها مانند جت‌های جنگنده و بالگرد‌های طرفین نقش مهمی در اجرای عملیات‌ها داشتند، در این گزارش ۱۰ هواگرد موثر در دفاع مقدس را به شما معرفی می‌کنیم.

۱۰ هواگرد موثر در دفاع مقدس؛ از فانتوم و تامکت تا میراژ و میگ ۲۵ 

اف ۱۴ تامکت

تامکت‌های ایرانی مخوف بودند، چراکه رادار‌هایی داشتند که جنگنده‌های دشمن را از فاصله‌های دور شناسایی و رد گیری می‌کرد و موشک فینیکس آن می‌توانست هواپیمای دشمن را از فاصله ۱۵۰ کیلومتری نابود کند.

بنابر گزارش‌های تائید شده، اف ۱۴‌های ایران در طول دوران دفاع مقدس حداقل ۱۶۰ هواپیمای عراقی را با موفقیت ساقط کردند و در مقابل تنها ۸ بار توسط دشمن شکار شدند. به همین دلیل هم به هواپیما‌های عراقی دستور داده بودند تا به محض دیدن تامکت‌ها منطقه را ترک کنند.

اف ۴ فانتوم

این هواپیما، بمب افکن‌های اصلی ارتش ایران بودند که در بسیاری از عملیات‌ها مانند کمان ۹۹ در دومین روز جنگ تا آخرین روز دفاع مقدس با ورود مستمر به خاک عراق اهداف مهمی را بمباران و نابود کردند.

خلبانان این جنگنده بزرگ‌ترین افتخارات ارتش ایران هستند که با انجام عملیات‌های مهم در پیروزی ایران در دوران دفاع مقدس نقش بزرگی داشتند.

خلبانان این جنگنده با انجام یک هزار و ۲۳۵ عملیات موفق برای پشتیبانی از نیرو‌های خود و یک هزار و ۲۴۵ عملیات در عمق خاک عراق برای ضربه زدن به توان نظامی و اقتصادی این کشور کار بزرگی را انجام دادند.

اف ۵ تایگر

این هواپیما به عنوان یک هواپیمای سبک برای پشتیبانی نزدیک نیرو‌ها به کار می‌رفت و به دلیل بُرد کم خود توانایی ورود به خاک دشمن را نداشت تا ماموریت حفاظت از هواپیما‌های خودی را انجام دهد.

اما اف ۵‌های ارتش در داخل مرز‌های کشورمان نقش مهمی در ایجاد برتری هوایی در مقابل هواپیما‌های رژیم بعث داشتند. به همین دلیل هم خلبانان اف ۵ پیروزی در چندین نبرد مهم هوایی را با موفقیت به نام خود ثبت کردند.

بل اچ‌ای ۱ کبرا

این بالگرد یکی از موفق‌ترین بالگرد‌های تهاجمی تاریخ و یکه تاز تمام نبرد‌های دفاع مقدس بود. ۲۰۲ بالگرد کبرای ایران مهم‌ترین اسلحه ایران برای شکار تانک‌های عراق و نابودی استحکامات دشمن به شمار می‌رفت.

حتی در آبان ماه ۵۹ خلبانان کبرا موفق شدند به تنهایی دشمن بعثی را پشت ارتفاعات بازی دراز زمین گیر و متوقف کنند که موجب شد تا پادگان ابوذر و سرپل ذهاب سقوط نکند.

سیاری از کارشناسان دفاعی جهان از بالگرد‌های کبرا به عنوان پنجه‌های ایران بر صورت صدام یاد می‌کنند.

بل ۲۱۴

این بالگرد می‌توانست تا ۱۴ نفر سرباز و نزدیک به ۲ تن بار را حمل کند. بالگرد‌های بل ۲۱۴ هوانیروز ارتش در تمام دوران جنگ باعث قوت قلب نیرو‌های حاضر در صحنه نبرد بودند.

صدای بالگرد‌های ۲۱۴ همیشه به معنای رسیدن کمک به رزمندگان و مردم آسیب دیده بود.

هواپیما‌های ترابری سی ۱۳۰ هرکولس

این هواپیما مهم‌ترین هواپیمای ترابری ایران در دوران دفاع مقدس و یکی از کارآمدترین هواپیما‌های قرن  بود. پرواز این هواپیما‌ها در تمام دوران دفاع مقدس ادامه داشت؛ ماموریت‌هایی مانند سوخت رسانی هوایی، حمل و نقل مهمات و تجهیزات و ترابری نیرو‌های ایرانی از وظایف این هواپیما بود.

باید به این نکته اشاره کرد که هیچ کدام از عملیات‌های مهم ارتش در دوران دفاع مقدس بدون این هواپیما ممکن نبود. بسیاری از رزمندگان دوران دفاع مقدس زنده بودن خود را مدیون این هواپیما هستند.

میل ۲۴

بالگرد مخوف ساخت شوروی که به تانک پرنده نیز معروف است. مزیت این پرنده، توانایی جابجایی نفرات و به طور همزمان انجام عملیات رزمی بود. البته با وجود ضعف عراق در کاربری مناسب از این بالگرد، این کشور توانست فقط از این بالگرد برای مقابله با نیرو‌های پدافندی ایران و توپخانه ایران استفاده کند.

درگیری‌هایی که میان بالگرد‌های میل ۲۴ عراق و بالگرد‌های کبرای ایران به وجود آمد نقش مهمی در سرنوشت جنگ به جای گذاشتند.

میگ ۲۵

این هواپیما‌ها یکی از بزرگترین چالش‌های نیرو‌های مسلح ایران در جنگ تحمیلی با عراق بود. میگ ۲۵ بسیار سریع بود و در ارتفاعی بسیار بالا چیزی در حدود ۱۰۰ هزار پا پرواز می‌کرد. همین مشخصه بود که بسیاری از خلبانان ایرانی را در هنگام رویارویی با خود دچار چالش می‌کرد.

بُرد آتشبار‌های پدافندی ایران نیز قادر نبود تا با این هواپیما مقابله کند. البته بعد‌ها امیر سرتیپ خلبان  شهرام رستمی که نخستین خلبان جهان بود که توانست یک فروند جنگنده میگ ۲۵ را با یک فروند جنگنده اف ۱۴ تامکت نابود کند.

سوخو ۲۲

این هواپیما نسخه تکامل یافته سوخو ۱۷ بود که به عنوان بمب افکن اصلی ارتش عراق در کنار میگ ۲۳  بار اصلی حملات هوایی به ایران را بر دوش داشتند.

این هواپیما‌ها در بیشتر درگیری‌های خود با جنگنده‌های ارتش ایران شکار می‌شدند. اما آن‌هایی که می‌توانستند از درگیری‌های هوایی جان سالم به در ببرند، فاجعه‌های مهمی مانند بمباران‌های شیمیایی مناطق ایران را برعهده داشتند.  

میراژ اف ۱

تا قبل از ورود این هواپیما به جنگ تحمیلی، برتری مطلق هوایی متعلق به نیروی هوایی ارتش ایران بود. اما میراژ به عنوان یک هواپیمای فوق پیشرفته بازی را به نفع عراق عوض کرد. خلبانان عراقی میراژ مدعی هستند که توانستند ۳۶ هواپیمای ایرانی را در دوران دفاع مقدس مورد هدف قرار دهند.

یکی دیگر از توانایی‌های این هواپیما انجام عملیات‌های بسیار استراتژیک در عمق خاک ایران بود. به عنوان مثال بمباران پالایشگاه اصفهان و جزیره لارَک در جنوب ایران از مهم‌ترین عملیات‌های میراژ در عمق خاک ایران بود.