نگاهی به تبلیغ کالاها و خدمات لوکس در رسانه ملی

به گزارش کوله بار، تلویزیون مدتی است که یک مجتمع آموزشی غیردولتی که در مقاطع مختلف تحصیلی دانش‌آموز می‌پذیرد را تبلیغ می‌کند؛ این در حالی است که در ماه‌های اخیر انتقاد به پخش بی‌رویه تبلیغات مؤسسات آموزشی کنکور به شدت متوجه صداوسیما بوده است و در نهایت معاون سیما را بر آن داشت که دستور دهد باید این قبیل تبلیغات در تلویزیون به نصف کاهش پیدا کند.

بیژن نفیسی، روزنامه‌نگار و مدرس دانشگاه درباره تبلیغات تجاری در تلویزیون به ایسنا گفت: یکی از منابعی که رسانه از طریق آن تأمین اعتبار می‌کند، تبلیغات تجاری است. این تبلیغات باعث می‌شود که تلویزیون بتواند وضعیت موجود خود را حفظ کند و برنامه‌هایی که نیاز به توسعه دارند را گسترش دهد. این در حالی است که در رسانه‌های نوشتاری و همچنین رادیو و تلویزیون باید برای تبلیغات حد و مرزی مشخص شود.

او ادامه داد: همچنین باید واقعی بودن کالاهایی که در تلویزیون تبلیغ می‌شوند هم محرز شود و سازمان‌های ذی‌ربط آن کالا را تأیید کنند؛ در واقع کالاهای تولیدی که تبلیغ می‌شود باید تاییدیه داشته باشد. اگر محصولی از نوع آموزشی باشد باید به نوعی وزارت آموزش و پرورش و وزارت علوم مجوزی ارائه دهد که معلوم شود فعالیت آن مجاز و مورد تأیید است. این مساله سعی می‌شود به نوعی در تبلیغات لحاظ شود اما متأسفانه گاهی شرایط اقتصادی یک رسانه، موقعیتی را به وجود می‌آورد که به ناچار هر تبلیغی را پخش می‌کند تا مبالغی را از تبلیغات بگیرد.

این مدرس دانشگاه اضافه کرد: برای مثال وزارت بهداشت برای تبلیغ تعدادی از مواد خوراکی اطلاعیه می‌دهد که برای سلامتی خوب نیست اما همین موارد در تلویزیون تبلیغ می‌شود به دلیل اینکه هزینه بالایی برای تبلیغ به تلویزیون می‌پردازند.

او با بیان اینکه دستگاه‌های ذی ربط باید زمینه اخلاقی تبلیغات را هم در نظر بگیرند، گفت: ما آئین نامه و دستورالعمل‌هایی برای تبلیغات نداریم. باید در نوع تبلیغات دقت شود؛ این در حالی است که به صورت سطحی به آن اشاره شده است. برای مثال درباره تبلیغ یک کالای لوکس که فاصله طبقاتی را نشان می‌دهد باید بحث شود، همچین باید بررسی شود که آیا کسی که اجناس لوکس را عرضه می‌کند و رقم بالایی را به تلویزیون برای تبلیغات می‌دهد از نظر اخلاقی مجاز است؟ وقتی در تلویزیون برای تبلیغ مسکن، تصویری از یک کاخ مجلل نشان داده می‌شود، باید سنجید که درست است یا نه؟ آیا این عملکرد یک زندگی مصرف‌گرا و تجملی را ترویج نمی‌کند؟ این مسکن چند مشتری خاص دارد که در تلویزیون تبلیغ می‌شود؟

این روزنامه‌نگار بیان کرد: مسائل آموزشی هم مراجعه‌کننده زیادی دارد. ما معتقدیم که کتاب در ایران تیراژ کمی دارد و علاقه به مطالعه در کشور کم است اما کتاب کمک آموزشی تیراژ بالایی دارد چون ضرورتی ایجاد شده که این نیاز احساس می‌شود؛ البته این مساله ضرورت مدرسه را زیر سوال می‌برد به دلیل اینکه انگار در مدرسه به صورت کامل آموزش داده نمی‌شود پس باید کتاب و کلاسی باشد که آموزش را کامل کند اما تا به حال روی این مساله بحث نشده است. اگر بحثی شکل بگیرد که تبلیغات چه جنبه‌هایی را باید در نظر داشته باشد بهتر می‌توان سیاستگذاری انجام داد.

او گفت: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای رسانه‌های نوشتاری دستوراتی را تهیه کرده اما درباره رسانه ملی که انحصاری است، قوانینی تعیین نشده است. اگر کارگروهی وجود داشته باشد که ضوابط را تعیین کند، مشکلات و بار فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی نوع تبلیغی که نشان داده می‌شود حل خواهد شد و راهکاری ارائه می‌شود که تبلیغات در مسیر درست قرار بگیرد.

نفیسی اظهار کرد: وقتی بازاری انحصاری باشد به تبلیغ نیاز نیست زیرا تقاضا بیشتر و عرضه کم است اما زمانی که تعادل عرضه و تقاضا بهم بخورد باید حساس شویم زیرا می‌خواهد برای کالا و خدماتش مشتری پیدا کند.